Köy Enstitüleri 84 yaşında: Üreten insan yetişiyordu

Köy Enstitüleri’nin kurulmasının üzerinden tam 84 yıl geçti. Enstitülerinin üretici insan yetiştirdiğini vurgulayan dönemin şahitleri, yapılan eğitimin sadece bununla kalmadığını; sanat, kültür derslerinin de olduğunu ve hepsinin iyi insan yetişmesinde önemli rol oynadığını söyledi.

Bugün Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 84’üncü yıl dönümü. Köy Enstitüleri’nin kapatıldığı 27 Ocak 1954 tarihinden beri Türkiye’deki kırsal bölgelerde sorunlar her geçen gün daha da arttı. İlkokul öğretmeni yetiştirmek için 17 Nisan 1940 yılında kurulan Köy Enstitüleri projesini dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel kendisi yönetti.

Köy Enstitülerinde köy öğretmenleri, öğretmenlik bilgileri yanında bir sanatı ve modern çiftçiliği de öğrenmiş olarak yetiştiriliyorlardı. Köy Enstitülerinin eğitim programının yüzde 50’si kültür, yüzde 25’i tarım, yüzde 25’i ise sanat konularını içeriyordu. YKKED Merkez Yönetim Kurulu ve Şubeleri adına Bursa Şube Başkanı Julide Akköprü özel bir mesajı paylaştı.

Ortak metinde; Türkiye Cumhuriyeti’nin Büyük Eğitim Atılımı Köy Enstitüleri 84 Yaşında: 17 Nisan 1940 tarihi, yoksul köylü çocuklarının kendi kaderlerine hükmetme günü olarak tarihe geçti. Cumhuriyet aydınlanması bilincinin toprağa ekildiği ve en dolgun başaklarını verdiği gün olduğu için de aradan 84 yıl geçmesine karşın hâlâ göneniyor, hâlâ sevinçle kutluyoruz.

Harp artığı topraklar üzerine kurulmuş yoksul Cumhuriyet’imizin kurucu kadrolarının yapacakları pek çok acil iş vardı kuşkusuz. Fakat onlar için eğitim, bu yakıcı ihtiyaçlar listesinin ilk sırasında yer alıyordu. Cumhuriyet’i kuran devrimciler; geleceğe bilimle, akılla, bilgiyle yürüyebilmenin ön koşulunun eğitim olduğunun en başından beri bilincindeydiler. Köy Enstitüleri; 1936’da Eğitmen Kurslarıyla başlayan, 1937’de Köy Öğretmen Okullarıyla devam eden ve 17 Nisan 1940’ta çıkarılan yasayla ‘Köy Enstitüsü’ adını alan devrimci, aydınlanmacı bir uygarlaşma ve özgürleşme destanının adıdır.

Kurulduğu günden itibaren genç Cumhuriyetimizin yüzakı olan Köy Enstitüleri; 1946’da aydınlanmacı seküler odağından koparılarak, yolundan saptırılan ve nihayet 1954’te gerici saldırılara feda edilerek kapatılan; özgün, aşılamayan, UNESCO tarafından tüm dünyaya örnek eğitim modeli olarak önerilmiş bir özgürleşme pratiğidir.

Kurucularını Saygıyla Anıyoruz: 84. yılında Köy Enstitüsü imecesinin yaratılmasının yolunu açan büyük devrimci Mustafa Kemal Atatürk’ü ve onun efsane Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati’yi; Köy Enstitülerinin kurulmasının önünü açan Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yü ve Milli Eğitim Bakanı Hasan-Âli Yücel’i; devrimci eğitimci İsmail Hakkı Tonguç’u saygıyla anıyoruz.

2024 YKKED Aydınlanma Onur Ödülü İoanna Kuçuradi’ye:
Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği’nin her yıl 17 Nisan’da verdiği ‘Aydınlanma Onur Ödülü’ bu yıl İzmir Büyükşehir Belediyesi paydaşlığıyla, 19 Nisan’da Ahmed Adnan Saygun Kültür Merkezi’nde saat 17’den itibaren başlayan etkinliklerle; felsefe dünyamızın ışığı İoanna Kuçuradi’ye veriliyor.

Şair Tuğrul Keskin’in genel sunumunu üstlendiği tören; Prof. Dr. Ayfer Kocabaş yönetimindeki YKKED Mandolin Orkestrası’nın sunacağı marşlarla başlayacak ve YKKED Genel Başkanı Gökhan Bal ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın açılış konuşmalarıyla sürecek. Aydınlanma Onur Ödülü’nün İoanna Kuçuradi’ye sunulmasının ardından;

YKKED Kurucu Genel Başkanı Prof. Dr. Kemal Kocabaş’ın ‘Dünden bugüne YKKED’i ve Köy Enstitüleri’ni’ anlatan konuşmasının ardından; Tele1 Televizyonu Genel Yayın yönetmeni Dr. Merdan Yanardağ’ın ‘Aydınlanma ve 2024 Türkiyesi’ ile Cumhuriyet Gazetesi yazarı Zülal Kalkandelen’in ‘Türkiye Gerçeği’ adlı konuşmalarından sonra etkinlik ünlü Çellist Adasu Akın’ın mini konseri ve ardından Prof. Dr. Oğuz Makal’ın ‘Gönen Köy Enstitüsü Aydınlığında Annem Öğretmen Zeynep Makal’ adlı fotoğraf sergisiyle son bulacak.