HAYRİ TÜRKYILMAZ: “BARIŞIN KENTİ OLMAYI HAK EDEN BİRKAÇ KENTTEN BİRİDİR”
“Tam yüz yıl önce bugün emperyalizme karşı verilen o ulusal kurtuluş savaşımızın bize göre hatta birçok tarihçiye göre dünyanın en önemli Kurtuluş Savaşı’nın kazanıldığının resmen on birinde mühür altına alındığı o sürecin başlangıcı. Ben konuşmama başlarken bina karşımda durunca bir anımı anlatmak istiyorum. Henüz ilkokul beşinci sınıftayken Burgaz Köyü’nden öğretmenimiz Müyesser benim. Eğer yaşıyorsa Allah uzun ömürler versin. Öldüyse de şükran ve minnetle anıyorum. Onunla birlikte böylesine güzel bir havada evini ziyarete gelmiştik. Merdivenlerden çıktık, salona girdiğimizde anlatmaya başlamıştı. Kurtuluş Savaşımızı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ümüzü, İsmet İnönü ve binlerce şehidimizin, gazimizin neler yaptığını gözleri dolarak, ağlayarak anlatmıştı. O ağladıkça biz de ağladık. Böylesine önemli bir değerin yıllarca bu kentte anlatılmaması, duyurulmaması yani Mudanya’nın daha iyi duyulmaması anlamanın içeriğinin bilinmemesi bizi yıllarca hep üzdü. Göreve geldiğimiz günden beri bu değeri bu kentin ülkemizin en önemli dünya siyasi tarihinin en önemli gününün ne olduğunu bütün dünyaya haykırmak için de yola çıktık ve birçok etkinlikler yaptık. Bugüne kadar olduğu gibi. Barışın ve kardeşliğin başkenti derken işte 11 Ekim 1922’de o imzanın gereği olarak bu sözü söyledik. Ne kadar da yakıştığını süreç içerisinde bütün Mudanyalı hemşehrilerim, hemşehrilerimle birlikte yaşıyoruz. Mudanya Mütarekesi nedeniyle Mudanya’mız barışın ve kardeşliğin başkenti olmayı hak eden dünyadaki birkaç kentten birisidir.
Bugün 3 Ekim, mütareke görüşmelerinin başladığı gün. Basın açıklamasından sonra saat 14.00’te İnönü sergisini de gezeceğiz. Ben de merak ediyorum.
BARIŞ YOLU ÖDÜLÜ ÖZDEN İNÖNÜ TOKER’İN
Barış yolu ödülümüz kime verildi? Herkes merak ediyor. Evet bu kişi kim? Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun. Edinburgh Üniversitesi’nde çalışmalar yapmış. Adı ulu önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından verilmiş. Cumhuriyeti bu kadar güzel tarif eden bir insan Pembe Köşk’te Türkiye’nin kurtuluşu Cumhuriyet’in ilanı ve kazanımlarını genç kuşaklara anlatan. aktarmaya, anlatmaya devam eden cumhuriyetimizin önsözünün yazıldığı Mudanya Mütarekesi’nin diplomatik dehası, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakın arkadaşı ikinci cumhurbaşkanımız, ikinci genel başkanımız İsmet İnönü’nün kızı. Örnek bir cumhuriyet kadını.Sayın Özden İnönü Toker.”
YAZAR EROL MÜTERCİMLER: “ÇOK KIYMETLİ BİR ÇALIŞMA”
“Mudanya Mütareke’nin yüzüncü yılı nedeniyle yapılan bu çalışma son derece. Değerli ve kıymetli bir çalışma. Bunun da yayın danışmanlığını bana tevdi etmiş oldukları için değerli belediye başkanımıza çok teşekkür ediyorum. Çünkü bu bir akademisyen için büyük onur ve gurur. Tekrar tekrar çok teşekkür ediyorum. Zamanla gelip buralar, burada birkaç kez biliyorsunuz sizlerle buluştum, konuşmalar yaptım. Mudanya Mütarekesi son derece önemli tarihimiz açısından.
“SALTANAT KALDIRILMAZDI”
Eğer Mudanya yapılamamış olsaydı sevgili arkadaşlar bir hemen bunun ardından kaldırılacak olan saltanat kaldırılamazdı. Kasım 1922. En önemlisi Lozan’a gidilemezdi. Lozan olmasaydı bu Cumhuriyet olmayacaktı. O nedenle Mudanya Mütarekesi’nin hem bir siyasi tarihi açısından değeri ve önemi çok büyük. Eğer Mudanya Mütarekesi yapılamamış olsaydı unutmayalım ki Barış Antlaşması yapılamayacaktı. Bakınız 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı yapıldı. Sene 2022 hala barış antlaşması imzalanamadı. Hala ateşkes süreci devam ediyor. O nedenle önemli. Şu binaya baktığımız zaman bina tabii ki bir simge evet. Ama daha önemlisi binanın içinde olanlar. Unutmayalım ki o masada oturanlar İngiltere, Fransa, İtalya temsilcileri.
“YUNANİSTAN İÇERİYE ALINMADI”
Yani dönemin en büyük emperyalizminin temsilcisi olan İngiltere ve Yunanistan temsilcileri şu binaya sokulmadı. Dışarıda gemide bekletildi anımsıyorsunuz. Anlamı neydi bunun? Anadolu toprağına çizmesini basmış olan Yunan askeri Yunan ordusu bir daha bu topraklara adım atamaz dendi. Bütün bunların hepsi siyasi tarihimiz açısından önemli simgeler. Onun için Mudanya Mütarekesi’nin tekrar altını net çizerek Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ve Türk devrim tarihinde önemi çok ama çok büyüktür. Onun için her yıl yapılacak olan bütün bu anmalar kutlama töreninin ötesine geçmelidir diye düşünüyorum. Zaten içeride de konuştuk değerli başkanla. Bundan sonraki süreçte birtakım yayınlar yine devam edecek. Planlamaları var. Buraya gönderilen kitaptaki makaleler açısından bir şey söyleyeyim size. Çok ama çok önemli makaleler gönderildi. İşte onlardan temsilcileri de var. Behçet Kemal Hocamız sağ olsun. Var olsun. Çok değerli makaleler. Onun için de bu makaleler konusunda danışmanlık yapmış olmak bunun önsözünü yapmış olmak benim için bir gurur vesilesi.”
DR. MİNE ERSEVİNÇ: “MUDANYA ZAFERİN SİMGESİDİR”
Dr. Mine Ersevinç: Erol Hocam süreci anlattı. Ben birkaç ekleme yapacağım sadece. Öncelikle kitabımızın amacı ve vurgusu. Emperyalizmin o dönemin düveli muazzaması. Yani en güçlü devlet. Büyük bir yenilgiyle Anadolu’dan atılmasını perçinleyen Mudanya Mütarekesi’ni burada değerlendirmek ve yorumlamak oldu. Dünyanın en büyük savalardan birisidir. Türk Kurtuluş Savaşı, emperyalizme karşı büyük bir savaş yapılmıştır. Başarı kazanılmıştır. Aynı zamanda iç dinamiklere karşı ki burada karşımıza çıkan saltanat, monarşi ve onun yandaşlarıdır. Ve yine emperyalizmin Anadolu’daki taşeronlarıdır. Hepsine karşı çok büyük bir savaşın ve mücadele burada. Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere önderlik kadrosu ve Anadolu halkı tarafından kazanılan bir barışın, zaferin simgesidir Mudanya Mütarekesi ve bu yüzden son derece anlamlı ve önemlidir.”
PROF. DR. BEHÇET KEMAL YEŞİLBURSA: “MİNNETLE ANIYORUM”
“Başkanımız Sayın Hayri Türkyılmaz olmak üzere onun şahsında belediyenin tüm çalışanlarına teşekkür etmek istiyorum. Bu güzel eserin ortaya çıkmasında emeği geçen herkese çok çok teşekkür etmek istiyorum. Güzel bir proje, güzel bir fikir, güzel bir eser ortada. Bu güzellikler de açıkçası Mudanya’ya yakışır. Çünkü Mudanya güzel bir beldemiz. Erol Hocama çok teşekkür ediyorum. Erol Hocam Mudanya Mütarekesi’nin önemini çok güzel kısa ve öz çok güzel vurguladı. Anmadan geçemeyeceğim yine söyleyeyim. Bize bu Türkiye Cumhuriyeti’ni emanet eden başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere İsmet İnönü’yü de saygıyla minnetle anıyorum.”
