Edebiyatta eşitliği konuştular

Nilüfer Belediyesi’nin “Eşit miyiz?” temasıyla gerçekleştirdiği Nilüfer Kütüphane Günleri’nde,  “Edebiyatta eşit miyiz?” ve “Türk Edebiyatında kadın karakterler” başlıklarıyla iki ayrı söyleşi düzenlendi.

Nilüfer Belediyesi Kütüphane Müdürlüğü’nün düzenlediği ve Kasım ayı boyunca sürecek Kütüphane Günleri etkinlikler dizisi iki farklı söyleşi ile devam etti.

Akkılıç Kütüphanesi’nde düzenlenen ve özellikle kadınların yoğun katılım gösterdiği söyleşilerden ilkinde “Edebiyatta eşit miyiz?” başlığı ele alındı. Yazarlar  Hatice Meryem ve Şebnem İşigüzel’in konuşmacı olduğu söyleşide İşigüzel, edebiyatta eşitlik kavramını tarihi perspektif açıdan değerlendirdi. İşigüzel, “Günümüzde eşitsizler daha eşitsiz, eşitler daha eşit. Edebiyatta eşitliği sorgulamak yerine bugün bence ‘Eşitsiz insanlar arasında eşitlik ve eşitler arasında özgürlük nasıl sağlanabilir?’sorularının yanıtlarını aramalıyız” dedi.

Türkiye coğrafyasında tarihte cinsiyet eşitliği ve kadın hakları konusunda baskıların bir anlamda cevherler yarattığını, fakat bu baskıların bedellerinin her zaman ağır şekilde ödendiğini hatırlatan İşigüzel, edebiyat ve yayın dünyası açısından kadınların hemen her alanda olduğu gibi kalıplaşmış önyargılar, okurun beklentileri ve toplumun değer yargıları üzerinden oluşan taleplerle karşı karşıya kaldığını ifade etti. İşigüzel, bu baskı ve önyargılara rağmen kadınların edebiyat alanında müthiş bir üretim içinde olduğunu da sözlerine ekledi.

Yıllarca süren edebiyat okumalarında eşitlik kavramı penceresinden gözlemlerini aktaran Hatice Meryem ise yüzyıllar içinde yaşanan tüm değişime ve yaşanan gelişmelere rağmen hali hazırda cinsiyetçi bakış açısının edebiyat alanında da sürdüğünü söyledi. Batılılaşma kavramının kadınlar üzerinden ele alındığı her tartışmada kadının sosyal alandaki yerinin sorgulandığını ancak bu sorgulamanın genellikle erkek bakış açısıyla yapıldığını hatırlatan Hatice Meryem “Edebiyat tarihimizde çok başarılı kadın yazarlar da olmasına rağmen nedense onların üzerleri örtülmüş gibi. Bu açıdan bakıldığında eşit değiliz, eşit haklara sahip değiliz” diye konuştu.

Türk edebiyatında kadın karakterler

Günün ikinci söyleşisinin konuşmacıları ise farklı üniversitelerde Türk Dili ve Edebiyatı anabilim dalında,  dikkat çeken pek çok araştırma ve yayında imzası olan akademisyenler Didem Ardalı Büyükarman ve Seval Şahin’di. İkili, tarih aralığını 19.yüzyıl ile sınırlı tuttukları  “Cinsiyet üzerine edebiyat  aracılığıyla bir topografya çalışması” isimli araştırmalarının verilerini katılımcılarla paylaştı. Bu dönemde Osmanlı- Türk edebiyatı alanında yazılan 21 eseri, “Türk edebiyatında kadın karakterler” başlığı altında inceleyen akademisyenler; karakter-mekan, cinsiyet farklılıkları, meslek bilgileri, şiddet öğesi, sosyal yaşam, eğitim gibi değişkenlerin, bu eserler içinde nasıl yer aldığı hakkında edindikleri izlenimleri paylaştı. Büyükarman ve Şahin, edebiyat eğitiminde ve genç kuşaklara edebi eserlerin okutulmasında kadın yazarların da ön plana çıkarılması gerektiğini ifade etti.

Söyleşilerin ardından Nilüfer Belediyesi Kütüphane Müdürü Şafak Baba Pala, “Eşit miyiz?” temasıyla düzenlenen Nilüfer Kütüphane günleri etkinliklerine katkılarından dolayı konuşmacılara teşekkür etti.