DSP Bursa Örgütü; “Zehir ile İmtihan Edilmek İstemiyoruz!”

Zehir gemisi Sao Paulo, kısa bir süre önce Brezilya’da bulunduğu limanı terk etti. Gemi, Alp Centre isimli römork tarafından çekilerek Türkiye’ye getiriliyor. Gemi, asbest, kurşun ve kadmiyum başta olmak üzere çeşitli ağır metaller, organik kalay bileşikleri, PCB gibi çok sayıda tehlikeli ve toksik madde içeriyor. Bu toksik maddeler kanserojen, mutajen (genlerde mutasyona yol açan), teratojen (fetüse zarar veren), hormonal sistem bozucu, üreme sağlığını bozucu, çocuklarda beyin ve sinir sistemi gelişimini bozucu etkiler başta olmak üzere çok çeşitli olumsuz etkilere sahip. Sadece insan için değil, toprak ve sucul ekosistemlerde yaşayan canlılar için de çok zararlı.

Brezilya’da mahkeme, söküm için Aliağa’ya doğru yola çıkan asbestli geminin geri dönmesi kararını aldı. Ancak karar henüz uygulanmadı. 54 çevre kurumu bir araya geldi, tehlikeli geminin durdurulması için Brezilya Hükümeti’ne sesini DSP Bursa Örgütü duydu. Yazılı bir dekarasyon yayınlayan DSP İl Başkanı Hüseyin Cahit Akıncı;

“Brezilya Büyükelçiliği’ne Açık Çağrımızdır !

1963-2000 yılları arasında Fransız Donanması’nda, sonrasında Brezilya Donanması’nda kullanılıp hurdaya ayrılan Nae Sao Paulo adlı uçak gemisinin, İzmir’deki Aliağa Gemi Söküm Bölgesi’ne getirilmesine izin verilmiştir.

Fransa’nın, uçak gemisini nükleer denemelerinde kullandığı, yapım yılı da göz önünde bulundurulduğunda, asbest ve radyoaktivite dahil olmak üzere önemli miktarda tehlikeli ve zararlı atık içerdiği, içerdiği bilgileri basında ve kamuoyunda geniş yer almıştır. 

Aliağa bölgesi, hali hazırdaki sanayi tesislerinden dolayı birçok sağlık sorununun da yaşandığı, kümülatif ve sağlık etki değerlendirmesi raporlarında kirlilik değerleri ve buna bağlı sağlık sorunlarının en üst seviyelerde yaşandığı bir yerdir.

İzmir Aliağa Nemrut körfezinde yaklaşık 380.000 m2 arazi üzerinde 22 adet gemi söküm tesisinde yılda yaklaşık 900.000 ton hurda gemi sökülmekte, parçalanarak özellikte demir-çelik sektörü için hammadde girdisi sağlanmakla birlikte, gemi sökümünün yarattığı çevre kirliliği ve işçi sağlığına yönelik oluşturduğu riskler bölge için ciddi bir sorun olmaya devam etmektedir. Aliağa Gemi Söküm Tesislerine gelen gemilerin çoğu 20 yaş üstü eski gemiler olup, depo, gövde, makine ve ekipmanlarının bir parçası olarak asbest başta olmak üzere, madeni yağlar, ağır metaller, poliaromatik hidrokarbonlar, poliklorlu bifeniller gibi tehlikeli ve toksik maddeler içermektedir. Çevre ve İş Sağlığı güvenliği ile ilgili gerekli çalışma ve tedbirler alınmadan yapıldığında söküm işlemi sırasında bu maddeler kontrolsüz bir şekilde çevreye yayılarak, geri dönüşü olmayan çevre ve sağlık riskleri yaratmaktadır.

Birçok tehlikeli maddeyi içeren gemileri sökme işlemi, deniz ve karada yarattığı çevresel kirliliklerin yanı sıra, oksijen kaynağı ile kesme yöntemi ile yürütülen çalışmalarda hava kirletici bileşenler de atmosfere verilmektedir.

Maalesef, atık yönetimindeki paradokslar nedeniyle ülkemiz radyoaktif, asbestli, tehlikeli atık ve kimyasalların tehdidiyle karşı karşıyadır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından firmaların beyanına dayanan bir sistem ile yürütülen Atık Beyan Sistemine bildirilen rakamların ne kadar denetlendiği ya da gerçeği yansıttığı tartışmalıdır. Ülkemizde, gemi sökümü, atık ithalatı ve atıkların ülkemize giriş yollarında yaşanan sorunlar yönünden Nae Sao Paulo ile ilgili süreç bir ilk değildir. 2008’de, 1 ton asbest olduğu beyan edilerek Aliağa’ya getirilmek istenen ancak tepkiler üzerine Hollanda’ya gönderilen Otopan Gemisinde 77 tondan fazla asbest ortaya çıkmıştır. 2015’te Aliağa’ya söküm için getirilen Kuito adlı tankerde, 2013 yılında yapılan incelemede olması gerekenden 5 kat fazla radyoaktivite tespit edilmiştir.

Nae Sao Paulo adlı nükleer savaş gemisinin Türkiye’ye gönderilmesine dair iş ve işlemler Basel Sözleşmesi, Barselona Sözleşmesi, İzmir Protokolü gibi uluslararası sözleşmelere de aykırılık içermekte olup, Türkiye Cumhuriyeti’nin yanı sıra Brezilya Federal Cumhuriyeti’nin de hukuki sorumluluğuna neden olacaktır.

Biz aşağıda imzası bulunan çevre ve ekoloji örgütleri olarak, nükleer serpinti konusundaki ölçümlere dair elde net verisi olmayan, radyoaktivite ve asbest başta olmak üzere bir çok tehlikeli ve zararlı maddeyi bünyesinde barındıran Nae Sao Paulo adlı uçak gemisinin ülkemize getirilmesini istemiyoruz. Zira bu geminin kalıntıları Bursa’da yaşayan 3 milyon 200 bin yurttaşımızı da tehdit edecektir. Çevre ve iklim koşulları ile boğuşan Bursalıların sağlığı bizim önceliğimizdir.” dedi.