Çırakların Emeklilik Hakları Gasp Edilemez!

Çırak ya da stajyer olarak çalışma hayatına adım atılan tarihin uzun vadeli sigorta kolları bakımından da sigortalılık başlangıç tarihi olarak esas alınması gerekirken son çıkan EYT Emeklilik kanununda bu göz ardı edildi. Federasyonun 1. Genel Kurulu ve Bursa Staj ve Çıraklık Sigortası Mağdurları 1. Çalıştayında, hukukçuların temel derslerinin kitaplarını yazan Avukat Şeyda Şahin emeklilikte yaşanan sorunların özetini açıkladı.

Şahin; ” Meslek lisesi ile çıraklık okulu mezunlarına okulları tarafından yapılan sigorta tarihi ne yazık ki emeklilik için başlangıç sayılmıyor ve bu durum büyük mağduriyetler oluşturuyor. Sosyal Güvenlik Sistemi’nde iki tür prim ödeme şekli ve bildirimi bulunmakta. Emeklilik olarak bilinen primler uzun vadeli sigorta primlerini içerir. Kısa vadeli sigorta ise sadece çalışılan-staj yapılan sürede çalışanın stajyerin başına gelebilecek meslek hastalığı ve iş kazası içindir. Stajer ve çıraklar için yapılan sigorta ise kısa vadeli sigorta olduğu için, bu kişilerin sigorta başlangıç tarihleri kendilerini sadece iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı koruyor. Ne yazık ki emeklilikte staj başlangıcına itibar edilmiyor. Kendisi hakkında stajyer sigortası yapılan birisi için SGK web sayfasında işe giriş tarihi yazar ancak işe giriş yazan yıllar için prim ödeme gün sayısı ve kazanç görünmez.

Normalde staj süresi sigortalılığı emeklilik için başlangıç kabul edilmemektedir. Ancak, SGK’nın 2010/106 sayılı genelgesine göre meslek lisesi stajı veya çıraklık sigortası başlangıcından sonra doğum yapanlar isterlerse doğum borçlanması yapıp emekliliklerini 4 sene öne alabilirler. 1987 yılında Turgut Özal hükümeti zamanında TBMM’den geçen bir yasayla isteyenlere çıraklık ve meslek lisesi staj süresini tıpkı askerlik borçlanması gibi borçlanabilmişlerdi. Bu hak yine verilmelidir. Stajyerlerin sigorta başlangıç tarihinin emeklilikte esas alınmasına ve hatta 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre yapılan çıraklık sözleşmesinin Anayasaya, insan haklarına ve İLO sözleşmeleriyle uluslararası mevzuata aykırı ve 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu ile çelişen ve asla bu kanunların üzerine çıkamayacaktır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 6 Nisan 2016 tarihinde verdiği 2016/481 sayılı kararı binlerce kişi için umut oldu. Yargıtay, 2016 yılında Almanya da çalışan gurbetçilerin mesleki eğitim dönemlerinde zorunlu çalışmalarının sigortalıktan sayılmasına hüküm verdi. Buna göre; yurt dışında yapılan staj ve çıraklık süreleri sigortalılık başlangıcı sayılarak emeklilik hesabı yapılabilecek. Yargıtay’ın 2016 yılında Almanya’da yaşayan Türk vatandaşları için aldığı bu doğru ve hukuken de çok değerli olan karar, EYT’ye takılan bütün stajyer ve çıraklara da uygulanmalıdır. Aksi durum Anayasanın eşitlik ilkesinin ihlali anlamındadır. Özetle stajyerlerin sigorta girişleri sigortalı işe başlangıç tarihidir ve çalışma koşulları Mesleki Eğitim Kanunundaki amaçları aşmakta ve İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununda zikredilen hükümlere tabi olmalıdır.” dedi.