Denetimler Sıklıkla ve Düzenli Olarak Devam Etmelidir

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi 23.06.2023 tarihinde Gemlik’te meydana gelen asansör kazasına ilişkin basın açıklaması gerçekleştirdi.

22.06.2023 günü İlimiz Gemlik İlçesi sınırlarında bir binanın hasta yakınları için tasarlandığı ifade edilen ve binanın dış kısmına montajı yapılan seyyar “asansörün” halatının kopması sonucu, 2 vatandaşımız vefat etmiş 2 vatandaşımızın ise yaralanmıştır. Kazada yaşamını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı diliyor, kamuoyunun üzüntüsünü paylaşıyoruz.

Bilindiği üzere; İş yerlerinde ve çok katlı binalarda insan ve yük taşıyarak yaşamı kolaylaştıran asansörlerin periyodik kontrolü, Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği gereği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yetkilendirildikten sonra ilgili idareler ile protokol imzalayan olan A tipi muayene kuruluşları tarafından yürütülmektedir.

Sanayi Genel Müdürlüğü’nün son yayınlamış olduğu 2021 Yılı Asansör Sektör Raporuna göre; Türkiye’de yaklaşık olarak 713.502 adet asansör tesis edilerek hizmete açılmış ve bugün itibarıyla eski ve yeni olarak tanımlanan bu asansörlerin büyük bir bölümü halen kullanılmaktadır.

Aynı rapora göre 2021 yılında, toplamda 301.533 adet asansörün periyodik kontrolü yapılmış; 239.207 adet asansöre (%33) kırmızı etiket, 47.282 adet asansöre (%7) sarı etiket, 307.224 adet asansöre (%43) mavi etiket ve 119.789 adet asansöre de (%17) yeşil etiket iliştirilmiştir.

1/1/2012 tarihinde başlayan ve 1/1/2022 tarihinde 10 uncu yılını dolduran asansörlerin periyodik kontrol asansör sayılarında önemli bir artış sağlandığı görülmekle birlikte gerçekteki envanterin halen tamamlanmadığı kanısı hakimdir.

Yerinde yapılan incelemelerde; hasta yakınları için tasarlandığı ifade edilen ve binanın dış kısmına montajı yapılan seyyar “asansörün”; gerçekte TS EN 81 standart ailesi gereklerine uygun olmadığı ve Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB) gereği temel sağlık ve güvenlik gerekleri ile bu ürünlerin piyasaya arz koşullarını sağlamadığı özetle ASANSÖR OLMADIĞI görülmüştür.

Gemlik İlçesi Eşref Dinçer Mahallesi Yeni Bahar Sokak’taki apartmanda bulunan ve Otopark ile 3. Normal kat arasında, binanın dış cephesine konsollar ile sabitlenmiş U profiller ile kılavuzlanmış ve en üst noktada yer alan elektrikli bir vinç ile tahrik edilen “asansörün”;

• Her türlü asansör, mekanik kaldırma iletme platformu üretiminden, kurulumuna, işletilmesinden bakımına kadar her alanda uzman mühendislerin görev alması şart iken; bu “asansör”de hiçbir mühendislik hizmeti alınmadığı,
• Asansörün, “TS EN 81-Asansörlerin yapım ve kurulumu için güvenlik kuralları – İnsan ve yük taşınması için asansörler – Bölüm 20: İnsan ve yük asansörleri” standardında belirtilen şartlara göre üretilmediği;
• “Asansör”ün imalatı ve kullanımı için Gemlik Belediyesinden “Ruhsat”alınmadığı,
• Ne kadar yükü taşıyacağı hesaplanmayan yük asansörü imalatının yaklaşık 7 ay önce, Kaynak Operatör Belgesi olmayan kişi veya kişilerce, tekniğe aykırı şekilde imal edildiği,
• Binanın dış cephesine bağlantılarında pek çok eksik cıvata-somun bağlantısı olduğu,
• Halat sonlandırmaların uygun şekilde yapılmadığı;
• Olay yerinden yaklaşık 5 mt ileride bulunan tek halat klemensinin çözülmüş durumda olduğu,
• Durak (!) ve kabin (!) kapılarının her an ölüme davetiye çıkardığı,
• “Asansör”ün seyir hızını %115’i aştığında hızı algılayıp, kendisini kilitleyerekgüvenlik frenini devreye sokan herhangi birAşırı Hız Regülatörü ve buna bağlı bir Fren Tertibatı ile donatılmadığı,
• Hareketlerinin kabin(!)e tutturulmuş bir çek bırak kumanda ile sağlandığı

tespit edilmiştir.

Bunun gibi ihmallerden kaynaklanan cinayetlerin yeniden yaşanmaması için;

• Ülkemizde, kaza olduğunda sorumlusunun bulunup cezalandırıldığı sistem, bunun yerine kaza olmasının önlendiği kamusal denetim mantığıyla yeniden düzenlenmelidir.
• Bu üzücü olaydan ders çıkararak, “muhtemelen benzer durumda olan “asansörlerin” tespiti için bir çalışma başlatılmalıdır.
• Engellilerin erişiminin sağlanabilmesi için tespit edilen “asansörler”in vakit kaybetmeden mevcut binalarda içinde yapılacak tadilatlarla veya bina içerisinde yer verilemiyor ise ön, yan ve arka bahçe mesafeleri içinde parsel sınırına en az 1.50 metre mesafe bırakılmak kaydıyla asgari ölçülerde panoramik asansör ile veya ulaşılacak katın yüksekliğinin uygun olması halinde 634 sayılı Kanun uyarınca muvafakat alınarak mekanik kaldırma iletme platformu ile değiştirilmesi sağlanmalıdır.
• ”İnsanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin, insan can ve mal güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde kullanımlarını sağlamak ve çevreyi korumak üzere tescili, işletilmesi, bakımı, garanti ve satış sonrası hizmetleri ile hizmet denetimi ve mevcut asansörlerin iyileştirilmesiyle ilgili uyulması gereken kurallar”  kanun ve yönetmelik ile tanımlanmış olsa da halkı bilinçlendirme çalışmaları arttırılmalıdır.