31 Mart yerel seçimlerinin sonucunu emekliler mi belirleyecek?

31 Mart seçimlerinde kayıtlı seçmen sayısı 61,4 milyon. Emekli sayısı ise 16 milyon. Buna göre seçmenlerin yüzde 26’sı emeklilerden oluşuyor. Maaşların açlık sınırının bile çok altında kalmasıyla emekliler geçim sıkıntısı yaşıyor. Emeklilerin geçim sıkıntı neredeyse her gün gündemde. Emekliler 31 Mart 2024 yerel seçimleri öncesinde ilave zam beklentisine girdi ancak umduklarını bulamadılar. Yeni yılda en düşük emekli maaşı 10 bin, açlık sınırı ise 20 bin lirayı aştı. Yoksulluk sınırı ise 60 bin liraya dayandı. Emeklilerin 31 Mart seçim sonuçlarına etkisi merakla bekleniyor. Çünkü Türkiye’de 4 seçmenden birisi emekli. İşte bu durum sendikaları da harekete geçirdi.

2021 Tüm Emeklilerin Sendikası Genel Merkez Yürütme Kurulu Üyesi Günay Onayman tarafından yayınlanan bildiride; “Yerel yönetimlerin yetki, görev ve sorumluluklarını belirleyen 5393 sayılı Belediyeler kanunu 2005 yılında yürürlüğe girmişti. Yasa bir bütün olarak temel maddeleri ve özel hükümleriyle yerel yönetimlere yaşlılara yönelik hizmetlerle yetki vermektedir. Belediyeler Anayasanın 127 maddesi ve 5393 sayılı kanunun 3’cü maddesine göre Belde sakinlerinin mahalli nitelikteki müşterek ve medeni ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlü kamu tüzel kişileridir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyeleri kanunu olmak üzere, diğer pek çok mevzuatta yaşlı ve emeklilere yönelik yaşam koşullarının iyileştirici ve kolaylaştırıcı uygulamalara yer verilmiş olduğu görülmektedir.

Ayrıca Dünya Sağlık Örgütünün Yaşlı Dostu kentler için belirlenmiş değerlendirme listesindeki maddeler uyarınca, bu alanda yerel yönetimlere önemli yetkiler tanınmış olup, 2002 yılında yapılan Uluslararası Yaşlanma Asamblesi sonrası oluşturulan eylem planın da, “Her yerde insanların güvenli ve saygın bir şekilde yaşlanmalarını ve toplumlarında bütün haklara sahip birer vatandaş olarak yaşlanmaya devam etmelerini garanti etmek” şeklinde ifade edilmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen ölçütler sekiz başlık altında toplanmıştır:

1) Dış mekânlar ve binalar-

2) Ulaşım-

3) Konut-

4) Sosyal katılım

5) Toplumsal yaşama dâhil olma ve toplumun yaşlıya saygısı-

6) Vatandaşlık görevlerini yerine getirme ve işgücüne katılımı-

7) Bilgi edinme ve iletişim-

8) Toplum desteği ve sağlık hizmetleri şeklinde belirlemiş olup, yerel yönetimlere yetki ve sorumluluklar verilmiştir.

Özellikle emeklilere dair tanınan haklardan söz ederken, aynı zamanda yaşlılara yönelik tanınmış hakları da birlikte ifade ettik, çünkü mevzuat gereği büyük çoğunlukla emekli olmuş olan yurttaşlar, daha ileri yaş grubu içinde olmaları gerçeğinden hareketle aynı ve benzer haklarının birlikte ele alınması daha doğrudur. Buraya kadar bu tespitlerden hareketle, her ülkenin genel ve yerel yönetimlerinin emekli ve yaşlı insanların zorlanmadan bu haklara ulaşmalarını sağlayacak tedbirleri almaları bir zorunluluktur. Bu yüzden yaklaşan 31 Mart 2024 tarihli Yerel Yönetim seçimleri emekli ve yaşlı insanlarımız için son derece önemlidir.

Tam 22 yıldır bu ülkeyi tek başına yöneten iktidar, insanların emeklilik ve sağlık haklarını ticari bir meta haline getiren yasa ve düzenlemeler çıkartıp, uygulamaya koydular. Bu uygulamalarının yol açtığı mağduriyetlerin kısmen de olsa giderilmesi, yerel yönetimlerin alacakları koruyucu tedbir ve yatırımlarla mümkün olabilecektir.

Bu bilinçle yaptığımız çalışmalar sonucu, şu an merkezi yönetimlerden beklentilerimizi ayrı tutarak ve sadece yerel yönetimlerden talep ve beklentilerimizi özet başlıklar halinde şöyle ifade edebiliriz;

1-) Bu güne kadar kent yapılanmalarında, emekli ve yaşlı yurttaşlarımızın yaşamını kolaylaştıran gerekli ve öncelikli yeterli düzenleme ile yatırımlar oluşamadığı için, bu insanlarımız sıkıntılı ve olumsuz bir yaşam koşullarına mahkum edilmiş durumundadırlar.

2-) Kent imarı ve yapılanmasında, emekli ve yaşlı insanların yaşadığı gerçeği göz önünde bulundurulmalı ve onların yaşamını kolaylaştıracak tedbirler alınarak kahve ve park köşelerinde boş, boş oturmalarını önleyici düzenlemelere gidilmelidir.

3-) Yaşlı dostu kentler oluşturulması ve buralarda değişik atölyeler kurularak yaşlıların yetenek ve deneyimlerine göre üretime katılmaları sağlanmalıdır.

4-) Ayrıca park alanları, salonlar ve lokaller açarak, okuma, tiyatro, müzik gibi çalışma ve de diğer aktivitelerini yerine getirebilecekleri programların uygulanmasına önem verilmelidir.

5-) İhtiyacı karşılayacak oranda, yaşlılara yönelik Huzur Evleri ve Kadın Sığınma evlerinin açılması ve ücretlerinin de makul bir seviyede tutulması.

6-) Bakıma muhtaç yaşlılara ilişkin Evde bakım ünitelerinin kurulması, yaşlı, kimsesiz ve bakıma muhtaç insanların bakım ve temizlik hizmetleri ile evlerinde periyodik sağlık kontrolleri için, Belediye bünyesinde bu hizmetleri verecek birimler kurulmalı ve yeterliliği olan personel istihdam edilmelidir.

7-) Doğayı tahrip etmeden, doğal kaynakları bütünüyle tüketmeden, doğanın kendini yeniliye bilmesini gözeten bir anlayışın önemsendiği karar ve uygulamalara gidilmelidir. Kentlerimizin çevre yıkımı ve talanının çok büyük boyutlarda riskli hale dönüşmesi hepimizi kaygılandırdığı, doğayı ve canlı yaşamını korumaktan giderek uzaklaştırılan bir aşamaya doğru gidilmesinin derhal önlenmesini sağlayacak öncelikli görev anlayışında olunmalıdır.

😎 Halkın kendi yerleşim yerlerindeki yaşanan sorun ve beklentilerini konuşup, karar alabilecekleri “mahalle meclisleri” oluşturulmalı ve aldıkları kararları bulundukları Belediye Meclisleri gündemine taşıyıp, öncelikli karara dönüşmesine olanak sağlanmalıdır.

9-) Emekli ve yaşlıları kapsayan Dinlenme tesisleri, Hobi Bahçeleri açılmasına yönelik projeler oluşturulmalı ve uygulamaya sokulmalıdır.

10-) Emekliler ve yaşlıları kapsayan yurt içinde Belediyeler ve ya Kamuya ait tatil yerlerinden yararlanma ve de Belediye olanakları ile doğal ve tarihi yerlere toplu ücretsiz kültür gezileri yapılması önemsenmelidir.

11-) Yetersiz maaşlarıyla sıkıntı içinde bulunan emeklilerin okuyan çocuklarına karşılıksız Burs verilmelidir.

12-) Yerel yönetimlerin, başta Avrupa Birliği ve diğer ülkelerdeki kent yönetimleri ile iletişim içinde olmaları ve oraların olanakları ile kendi olanaklarını birleştirerek, yaşlı ve emekli insanların karşılıklı ziyaretlerde bulunmaları sağlanmalıdır.

13-) Belediyeler Çalışma, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri arasına oluşacak projeler ile emeklilerin kadın veya erkek çalışan çocuklarından olan torunlarının öncelikli bakılacağı Kreş ve Gündüz Bakım Evleri yapılmalı ve yürürlüğe sokulmalıdır. Böylelikle torunlarına bakmak zorunda kalan yaşlı anneanne veya büyükbaba kendi bireysel özgür,sosyal yaşamsal koşullarına kavuşturulmalıdırlar.

14-) Emekli ve Yaşlı örgütlenmesinde faaliyet sürdüren özellikle Sendikalara ve diğer derneklere parasal kaynaklarının yetersizliği nedeniyle, Belediyelere ait mekânlardan çok cüzi kiralama yöntemiyle yer verilerek, faaliyetlerini sürdürebilecek imkânlar tanınması çok önemli gereklilik olarak görmekteyiz.

15-) Emekli ve yaşlı insanlarımız için, Çalışma, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının yasa ve yönetmeliğinde yer alan, 65 yaş üstü vatandaşlarımızın kent içi toplu taşıma araçlarından gün içinde sadece nüfus belgelerini göstererek ve sınırsız seyahat etme hakları uygulanmayıp (Gün içerisinde 6 kez ile sınırlı tutulmaktadır.), yine ayrıca Bursa Büyükşehir Belediyesince Bursa-İstanbul seferi yapan deniz otobüsünden 65 yaş üstü vatandaşların %50 indirimli seyahat etme haklarının, ilgili yasanın çıktığı 2014 yılından bu yana uygulanmadığı gibi sendikamızın Bursa şubesi tarafından açılan mahkeme kararlarına rağmen bizzat Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından uyulmadığı ve halen devam ettirildiği tespit edilmiştir.

Dileriz ve umarız ki; bu ay sonunda gerçekleştirilecek yerel yönetimler seçimi sonucu, bu güne kadar hak, yasa ve hukuk tanımayan böylesi bir yönetimi oylarımızla görev sürelerini sonlandırıp, emekçi ve emekliden, yoksul bırakılmış halktan yana, umut ettiğimiz çağdaş ve insanca yaşam haklarımızı egemen kılan, yaşanabilir bir kent yapılanmasını sağlayıcı, şeffaf ve denetlene bilir bir yönetim anlayışının iş başına gelmesi elbette en önemli beklentimizdir. “