“Yaklaşık 1 milyar dolar kayıp var Bursa’da”
Mart, “Gördüğümüz manzara üretimin ciddi şekilde etkilendiği. Sadece elektrik kesintisi ya da enerjinin kısıtlanması değil aynı zamanda ısıtmayla ilgili de ciddi problem var. Doğal gaz sorunu da mevcut. Doğal gaz da verilemiyor. İşçiler üretimde ciddi sağlık problemleri ile de karşı karşıya kalabilir. Bursa’nın elektrik kesintisinden dolayı bir sanayi kenti olarak, sanayinin üretememesinden kaynaklı ciddi ekonomik sıkıntılar yaşandı. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından da dile getirildi. Maddi kayıpları çok büyük olacak. Abartılı olur mu bilmiyorum ama yaklaşık 1 milyar dolar kayıp var Bursa’da. Türkiye genelinde 2 milyar dolarlık ekonomik kayıptan bu anlamda bahsediliyor. 3 günlük kesinti gibi bahsediliyor ama gezdirmeli olarak yapıldığından ötürü bu bir hafta, 10 gün, hatta daha fazla sürüyor. Böyle bir krizin içine düştük” şeklinde konuştu.
“Enerjiyi kim elinde tutarsa güç onda olacaktır”
İbrahim Mart, “Ülkemize verdiği kaybın ciddi boyutlarda olduğunu söylemek için ne uzman olmaya ne de kahin olmaya gerek var. Çok önemli bir konu. Kaynağına bakmak lazım. Bu sorun nereden kaynaklanıyor ona bakmak gerekli. Bu sorunları ülke olarak nasıl aşarız onları aslında değerlendirmek lazım. Bu kriz ortamında, bu pandemik koşullarda bunları çözüme yönelik konuşmakta fayda var. Bir kentin elektriği 4 gün tamamen kesiliyor. Şebekeler mazereti var. İran’dan aldığımız doğal gazın hatlarında problem var. İran’ın farklı söylemi var. İran bizim ihtiyacımızın yaklaşık yüzde 8’ini karşılıyor, yüzde 8’lik bir bağlantı ile biz bu kadar büyük krizler, sıkıntılar çekiyorsak yüzde 92’yi de düşünmek gerekiyor. Ne kadar daha büyük olur… Enerji çağımızın ve günümüzün en önemli problemi. Dünyada da zaten mücadele, savaşlar Rusya ile ABD arasında, Rusya ile Avrupa arasında, Rusya ile Çin arasında ya da Çin ile ABD arasında meseleler de zaten enerjiden kesinlikle. Bütün gelişmiş ülkeler biliyor ki enerjiyi kim elinde tutarsa güç onda olacaktır” dedi.
Sanayideki kalifiye eleman sorunu nasıl çözülür?
“Bursa’nın bir AR-GE merkezi olması konusunda bir görüşümüz var. Bunda da ısrarlıyız. Bunu tamamlayacak olan şey kalifiye eleman meselesi. Her yıl 7-8 bin bizim meslektaşımız mezun oluyor ve bunlar işsizler. Bu birinci problem. Bursa’da da böyle. Mühendislikten mezun olan arkadaşların iş bulma problemi var ama sanayinin de kalifiye eleman problemi var” ifadelerini kullanan Mart, “Biz kalifiye eleman yetiştirmek için çaba sarf edelim, firmalar sorumluluk alsınlar, bunu bir sosyal proje gibi değerlendirsinler. Bursa’da örnekleri var aslında kendi elemanını yetiştirmeye çalışan, meslek lisesi mezununu alıp kendi ihtiyacı olan mesleğe uzmanlaştırıp, kendinde istihdam eden firmalarımız var. Bunun yaygınlaştırılması gerekiyor. Meslek liselerinin değerinin bilinip oradaki mezun olan arkadaşların sanayide değerlendirilmesi çok önemliydi. Meslek yüksek okulları açıldı ama amaca hizmet etmedi. Normal lise mezununu aldık iki yılda meslek mensubu yapmaya çalıştık. Tutmadı, olmadı. Buradaki programlar da bizim sanayimizin ihtiyacı olan programlara yönelmedi. O zaman ne kalıyor geriye bize düşüyor iş. Sanayi sektörüne düşüyor. Kendi bünyelerinde yetiştirmeye çalışsınlar. Piyasaya çıkıp da işsizlik yok ben eleman arıyorum böyle bir şey yok yani. Neyi arıyor çünkü o yetişmiş elemanı arıyor. Sektör o kadar çeşitli ve geniş ki nasıl bulacaksınız… Hadi buldunuz diyelim o nitelikteki elemanı verdiğiniz ücret nedir… Dolayısıyla bu konu önemli. Hem yeni mezun meslektaşlarımızda iş deneyimi aramasınlar, alsınlar kendileri yetiştirsinler, kendi bünyesine ve üretimine uygun olarak geliştirip istihdam etsinler hem de ara eleman dediğimiz, meslek lisesinden, normal liseden mezunları bir vakıf kurup alarak kendi elemanları yetiştirme yoluna gitsinler eğitim sistemimiz düzelene kadar. Bu toplumsal bir sorumluluktur. Makina Mühendisleri Odası bu yönde çalışmalar yapıyor, örneğin kadın kaynakçılar yetiştiriliyor” görüşünü dile getirdi.
Türkiye’nin yerli otomobili marka olabilecek mi?
Mart, “Yerli üretimi destekliyoruz. Bugünkü sıkıntılarımızın çoğunun kendimizin üretmemesinden kaynaklandığını düşünüyoruz. Ülkemizin sanayileşmesi konusunda devletin motor rol oynaması, güç olması, yapılan işin içinde olması gerekiyor. Avrupa ülkelerine baktığınızda yok gibi görünüyorlar, özel sektör üretiyormuş gibi gözüküyor ama ana sorumluluk ve destek devlettedir. Bizdeki yaklaşım böyle olmuyor, özel sektör kendi haline bırakılıyor, babayiğit aranıyor onun üzerinden yürünmeye çalışılıyor, bu doğru olmuyor. Devletin işin içinde olması gerekiyor. Kalkınma için bu şart. TOGG, heyecan verici bir projedir. Yaklaşım çok açık ve net bizim ifade ettiğimiz tarzda değildir. 4 babayiğit arandı, bulunamadı sonra onlar bir araya getirildi konsorsiyum oluşturuldu ve bu üretime girişildi. Sermaye yerli. Projeyle ilgili belirsizlikler var. Bir şeyin yerli olabilmesi için Türkiye’de üretiliyor olması yeterli. Bugün Bursa’da üretilen marka otomobiller yerli otomobiller ama bizim olabilmesi için gerçekten yerli bir marka olabilmesi başka bir şey” dedi.
“1 milyondan başlayacak gibi fiyatlar”
İbrahim Mart, “Tasarımı sizin olacak. Fikri mülkiyet hakları sizin olacak. Fikri mülkiyet hakları ile şuna siz karar vereceksiniz bu otomobil nerede üretilecek, hangi kısmı nereden alacağım buna siz karar vereceksiniz. Eğer siz karar verebiliyorsanız evet yerli bir markadan bahsedebiliriz. Bu konuda biraz belirsizlik var. Bizim arzu ettiğimiz şey tamamen bizim mühendisliğimizin ürünü olması, bizim insan kaynaklarımızın maksimum düzeyde değerlendiriliyor olması. Her şeyin burada yapılması ile yerli olunmuyor ama bu olursa yerli marka oluyor. Yer seçimiyle ilgili ciddi bir hata yapıldığını düşünüyor. Bursa’da Gemlik’teki yer seçimi acele verilmiş bir karar. Oraya zorlanıyor bu proje diye düşünüyorum. Bursa’nın çevre düzeni planında böyle bir öngörü yok. Plansız, programsız. Yeri deprem bölgesinde bulunuyor, çok risk içeriyor. Dar bir alan, yan sanayinin oluşması için yeterli alan yok. 1 milyondan başlayacak gibi fiyatlar… Ucuz olmayacak ama fiyattan bağımsız olarak Türkiye’nin bir marka otomobile sahip olması bu ülkenin yararınadır. Bizim de arzumuzdur” şeklinde konuştu.
“Bursa’nın ulaşım master planı diye bir planı var mıdır?”
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Onur Kurulu Üyesi İbrahim Mart, sözlerini şöyle tamamladı:
“Pandemi birinci etken oldu Bursa’nın trafik sorununun geçici çözümünde ikincisi akaryakıt zamları… Bir sorunun çözülebilmesi için bir planın olması gerekiyor. Bursa’nın ulaşım master planı diye bir planı var mıdır yürürlükte? Yoktur… Bu plan olmadan, planlı yaklaşım olmadan sorunu çözemezsiniz hatta daha karmaşık hale getirirsiniz. Kavşağa dokunmakla, yeni yollar açmakla trafiğin çözülmeyeceği anlaşılmalı, bilinmelidir. Bu dokunuşlar geçicidir. Bir ulaşım master planının kentin dinamikleri ile birlikte ivedilikle hazırlanması, onaylanması gerekiyor. Yeni Bursa yönetimi işbaşına geldiğinde İstanbul’a ulaşım master planı sipariş veriliyor. Plan öyle bir şey değil. Git bir yere sipariş ver, yapsınlar öyle bir şey değil bu. Ölçüm gerekiyor, izleme gerekiyor, kentin dinamiklerinin içine dahil olması gerekiyor plan hazırlamada. Ondan sonra ortaya bir şey koyacaksınız, o plana da uyacaksınız, o plana da uygun çözümler üreteceksiniz. Bir kenti, ülkeyi yönetirken planlı, programlı yönetmeniz gerekiyor. Ne kent yönetimlerinin ne de ülke yönetimlerinin bir plan ve programını maalesef göremiyoruz.”
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Onur Kurulu Üyesi İbrahim Mart’ın açıklamalarının tamamını videomuzdan izleyebilirsiniz.
