17 Kasım’da Düzce’de meydana gelen Bursa’da da hissedilen 5 büyüklüğündeki depremi değerlendiren Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şube Başkanı Engin Er, “Biz maalesef sadece olduğu zaman depremi hatırlıyoruz. Düzce’de en son meydana gelen depremin bize verdiği mesaj Türkiye’nin bir deprem bölgesi olduğu, bu konuya hazırlıklı olmamızı hatırlatan bir mesaj. Düzce depremi Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kuzey kolu üzerinde olan bir segmentin üzerinde meydana geldi. Birebir İstanbul depremiyle bağlantılı değil ama İstanbul depremini de oluşturan Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kuzey kollarının bir tanesi üzerinde oldu. Bu sistem buralarda hareketli. Şunu net bir şekilde söyleyebiliriz. Bu bölge aktif, canlı. 17 Ağustos 1999 depreminden Düzce depremine ve bunun içinde olan onlarca hatta yüzlerce irili ufaklı depremleri göz önüne aldığımızda çok sayıda deprem bu bölgede oldu. İstanbul depremini tetiklemez ama İstanbul depreminin olacağının habercisidir” dedi.
BURSA’DA BU MAHALLELERE DİKKAT!
Bursa hem İstanbul’da olması beklenen depremden hem de Bursa merkezde olacak depremden direkt olarak etkilenecek.
Er, “Marmara odaklı bir depremden olumsuz etkileneceğiz, İznik gölünden başlayıp Gemlik’ten devam eden fay hattı bulunuyor ve Bursa’nın merkezinden geçen neredeyse 3 büyüklüğünde bir depremde dahi Bursa’nın ayağa kalktığı bir fay hattımız var. Bursa’nın merkezinden geçen, Yıldırım’dan Osmangazi’den, Nilüfer’den Çalı’nın güneyine doğru devam eden 1855’teki depremin de oluştuğu fay hattı üzerinde oluşabilecek bir depremden tıpkı Düzce’dekilerin korktuğu gibi biz korkarız ama İstanbul’dakiler duyar sadece. Bursa özeline geldiğimiz zaman evet 3 fay hattından da etkileneceğiz. Bursa’da 1855 depremini oluşturan, küçük kıyamet olarak adlandırılan deprem eğer Bursa’da olursa biz sadece hissetmeyeceğiz. 1855’teki yapı stoğunu düşündüğümüz zaman bazı köylerimizde hiçbir binanın sağlam kalmadığı yerleri biliyoruz. Böyle bir depremde Bursa’da öncelikle etkilenecek alanlara baktığımızda sıvılaşma bölgesi olan alanlar eğer tedbir alınmadıysa ki biliyorsunuz Bursa’daki yapı stoğunun en azından yüzde 50’si mühendislik hizmeti görmemiş, kaçak binalardan oluşuyor. Bir de bunların sıvılaşma bölgesinde olduğunu düşündüğümüz zaman hem zemin bakımından hem beton ve demir bakımından öncelikle bu bölgeler çok daha fazla etkilenecek. Yıldırım ilçesinde Vatan ve Millet mahallelerinin olduğu bölgeler sıvılaşma alanları. Kanalboyu’nun altındaki mahalle… Buradaki mevcut eski binalar depremden daha çok etkilenecek. Vatan, Millet mahallelerinde mühendislik hizmeti almış binaları göz önüne aldığımız zaman burası sıvılaşma bölgesinde olsa dahi etkilenmeyecek. 17 Ağustos depreminde BUTTİM’e bir şey olmadı. Ama BUTTİM’e çok yakın olan iki katlı bir binanın hasar gördüğünü hepimiz biliyoruz. Bu sebeple en önemli olan nokta mühendislik hizmeti alıp almamakla alakalı. Sıvılaşma bölgeleri var çünkü buralarda. Burada konuya ben zemin açısından bakıyorum. Çünkü binanız sağlam olsa da burada hasar görür. Eğer zemin kontrolü yapılmamışsa… Zemin etütleri uygun yapılmalı. Gölcük depreminde binaların bir, iki kat yere gömüldüğüne şahit olduk. Sıvılaşmadan sonra ikinci katta oturanların yürüyerek dışarıya çıktıklarını görüyorsunuz. Sıvılaşma bölgesinde yapılacak binalar daha da hassas şekilde incelenmelidir. Buna göre zemin kontrolleri hem yapılırken hem de uygulanırken mutlaka yapılmalıdır. Zemin etüdü yapıp, önlem aldıktan sonra yapabilirsiniz binayı. Bugün denizin ortasına platform konuyor, petrol aranıyor. Her şeyi yapabilirsiniz ama mühendislik hizmeti alarak binaları inşa etmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.
BURSA’DA FAY HATTI ÜZERİNDE KAÇ BİNA VAR?
Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şube Başkanı Engin Er, “Türkiye’de 18 il fay hatları üzerinde bulunuyor. Bu 18 ilden bir tanesi de Bursa. Bursa’da aktif fay hattı üzerinde, fay hattı dediğimiz zaman tek bir çizgi değil. Bunun sakınım bandı var. Sakınılması gereken, bir deprem olduğu zaman bir çizgide değil burasını etkileyebilir dediğimiz alan mevcut. Bu sakınım bantları üzerinde olan binalarla ilgili genel merkezimizin yürüttüğü bir çalışma var. Bursa’da da biliyorsunuz Yıldırım’dan fay hattı geçiyor. Bursa fayı dediğimiz Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın güney kolu dediğimiz fay hattına segmentleriyle birlikte baktığımız zaman Bursa’da en az 300’ün üzerinde binanın fay hattının sakınım bantları üzerinde olduğunu net bir şekilde söyleyebiliriz. Bu çalışma 300’le bitmiş değil. Bu devam eden bir çalışma. Bu binaların tam yerleri, adresleri belli. Tahminim çalışma tamamlandığında bin civarında binanın fay hattı üzerinde olduğu ortaya çıkacak” dedi.
NİLÜFER GÜVENLİ Mİ?
Er, “Nilüfer’deki binalar genellikle daha yeni yapılan binalar. Ancak burada şunu belirtmek gerekir. Binanın yeni olması illa ki sağlam olduğu anlamına da gelmiyor. Ama genel olarak baktığımız zaman Yıldırım’daki binaların daha eski Bursa olduğunu göz önüne alırsak Nilüfer’deki binaların da daha yeni olduğunu değerlendirirsek böyle genel bir yaklaşım yapılabilir. Zemin özellikleri Yıldırım’da da güzel olan yerler var. Mesela Uludağ’ın yamacındaki zeminler gayet güzel. Eğer burada binası yeni yapılmışsa veya mühendislik hizmeti almışsa güvenlidir. Ama genel olarak baktığımız zaman eğer binanız eskiyse, mühendislik hizmeti almamışsa, sıvılaşma alanındaysa, alüvyon dediğimiz depremin etkisini 10 kata kadar büyütebilen bir yerdeyse depremden daha fazla etkilenirsiniz. Bu özelliklere bakarak binaları ve ilçeleri değerlendirmek gerekir” şeklinde konuştu.
BURSA’DA KENTSEL DÖNÜŞÜM NE DURUMDA?
Er, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bursa’da kentsel dönüşümle ilgili bu zaman kadar pek çok proje açıklandı. Bir sürü masraf yapıldı. Bursa bununla ilgili geç kalmamalı. Hemen yapılacak şeyler var. Orta ve uzun vadede yapılması gereken şeyler var. Bizim bunlara bir an önce başlamamız lazım. Bazı çalışmalar yapıldı, hiç yapılmadı demek doğru olmaz. Ama kesinlikle yeterli bir çalışma olmadı. Bursa’da maalesef tam olarak kentsel dönüşümün altını dolduran bir çalışmaya rastlamadık. Kentsel dönüşümle ilgili örneğin bir yer düşünülüyor ancak orada da heyelan riski var. Eğimli bir arazide dolgunun üzerine kentsel dönüşüm planlanıyor… Biz eğer mühendislik verilerini göz önüne almadan böyle bir şey yaparsak kentsel dönüşüme ihtiyaç duyulan alanları kendi elimizle biz yeniden oluştururuz! Canın bedeli yok…”
